دنیای طبقاتی، هنر طبقاتی

 

دنیای طبقاتی، هنر طبقاتی 

 

جمال همراه با لتیکا در ملیونر زاغه نشینیکی از فلم هایی که در سال 2008 ساخته شده و هشت جایزۀ اسکار را از آن خود کرد، فلم Slumdog Millionaire یا ملیونر زاغه نشین بود. این فلم که اساساً جنبۀ تفریحی دارد، داستان پسربچۀ فقیر و برادرش را به تصویر می کشد که در یک نمایش تلویزیونی، ملیونر می شود. این پسر (جمال) با برادرش (سلیم) در حومۀ ممبی زندگی می کنند که با حملۀ بنیادگرایان هندو به منطقۀ مسلمان نشین، مادر خود را از دست می دهند. جمال با دختری به نام لتیکا که او نیز خانواده اش را در حملۀ هندوان از دست داده، آشنا و دوست می شود. فلم گوشه هایی از فقر و بی خانمانی را در ممبی به نمایش می گذارد، اما داستان اصلی فلم بر برنده شدن جمال در مسابقۀ تلویزیونی می چرخد. در یک کلام، فلم ملیونر زاغه نشین هیچ پیامی جز تفریح را با خود حمل نمی کند. 

 

در همان سال (2008) دو فلم به نام های Che Part One و Che Part Two به کارگردانی ستیوِن سودربرگ و بازیگری بِنیشیو دِل تورو نیز ساخته شد که زندگی و مرگ انقلابی بزرگ امریکای لاتین (چه گوارا) را به تصویر کشیده است. بخش اول فلم "چه"، چه گوارا را در کنار فیدل و راول کاسترو نشان می دهد که در کوهستان های سیرامائسترا بر ضد حکومت باتیستا می رزمند و با فرماندهی کاسترو، هاوانا را به چه گوارا در فلم چه بخش دوممحاصره می کشند. این فلم بر اساس مصاحبه ای ساخته شده است که در زمان سفر چه گوارا به نیویارک و سخنرانی مشهور آن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با او صورت گرفته است. بخش اول فلم زمانی به پایان می رسد که گروه تحت رهبری چه گوارا به سوی هاوانا در حرکت می شوند. بخش دوم فلم "چه"، به مبارزۀ چه گوارا در بولیویا اختصاص یافته است. این فلم با سخنرانی کاسترو در مورد ناپدید شدن ناگهانی چه گوارا آغاز می شود و بعد سفرش را به بولیویا و مبارزات او را در کوهستان های دورافتادۀ بولیویا تعقیب می کند و سرانجام مرگ قهرمانانه اش را در واله گرانده به تصویر می کشد. وقتی ماریوتران (قاتل) بر چه گوارا شلیک می کند، احساس می کنید، مرمی را به قلب شما شلیک می کند. احساسی به شما دست می دهد که کاش این صحنه را نمی دیدید. دیدنش واقعاً دردآور است. هر دو فلم («چه بخش اول» و «چه بخش دوم») چنان به واقعیت نزدیک ساخته شده اند که فکر می کنید در حال تماشای یک فلم مستند هستید. 

 

در دنیای طبقاتی هیچ چیزی وجود ندارد که مهر طبقاتی نداشته باشد. هنر هم از این امر مستثنی بوده نمی تواند و مخصوصاً در عصر حاضر که اکثریت مطلق رسانه های تصویری، شنیداری و چاپی در دست طبقات حاکم قرار دارد. چرا تمام میدیای غرب از تبلیغات برای فلم ملیونر زاغه نشین پر است؟ چرا برای فلمی که هیچ ارزش انسانی ندارد، هشت جایزۀ اسکار می دهند، ولی فلم های "چه" را از جوایز اسکار حذف می کنند؟ دلیل آن بسیار ساده است. فلم ملیونر زاغه نشین پیامی ندارد که به زاغه نشین ها بدهد و آنان را علیه سرمایه داران، بیعدالتی، ظلم، بی خانمانی، بی نانی، بی دوایی و بی داکتری به قیام تشویق کند؛ ملیونر زاغه نشین هیچ خطری را متوجه سرمایه داران و کسانی که زاغه نشین ها را زاغه نشین ساخته اند نمی سازد، در حالی که فلم های "چه" منبع الهام برای ملیون ها انسان فقیر و زاغه نشین است. "چه" برای دهقانان فقیر و تهیدست در کوهستان های سیرامائسترا و بولیویا از فقر، ناداری، بی خانمانی، بی مکتبی و بی داکتری صحبت می کند، از آنان می خواهد که علیه نظامی که باعث فقر و بدبختی شان شده است، بپا خیزند. "چه" به زاغه نشین ها پیام می دهد که می توانید با دست های خود بر روی همین کرۀ خاکی، نظامی را برپا دارید که همه در آن زندگی انسانی داشته باشند و همه به داکتر، شفاخانه، مکتب، تفریح، غذا، لباس، خانه و سهولت های دیگر زندگی دسترسی داشته باشند، در حالی که ملیونر زاغه نشین، زاغه نشین ها را به رؤیای شرکت در مسابقه های تلویزیونی و از آن طریق پولدار شدن معتاد می سازد. 

 

"چه" به انسان های دربند راه رهایی، عشق به انسانیت، فداکاری، از خودگذری و آزاد زیستن را نشان می دهد و ملیونر زاغه نشین انسان ها را در دنیای خیالات غرق می سازد، به همین خاطر هم باید فلم ملیونر زاغه نشین و فلم هایی از این دست از سوی حاکمان سرمایه در زیر بار جایزه ها گور شوند و همراه با آن به زعم خود احساسات طبقاتی مردم را نیز دفن نمایند.